Η αίθουσα γεμάτη, τα φώτα λάμπουν στη σκηνή που περιμένει να υποδεχτεί και να τιμήσει ορισμένες από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες του αμερικανικού αθλητισμού. Βρισκόμαστε στα βραβεία ESPYπου διοργανώνει κάθε χρόνο το αμερικανικό δίκτυο ESPN, παραδοσιακά ένα από τα μεγαλύτερα γεγονότα της αθλητικής κοινότητας στην άλλη άκρη του Ατλαντικού. Και όλοι περιμένουν μια συγκεκριμένη στιγμή, εκείνη που στη σκηνή θα ανεβεί, υποβασταζόμενος έστω, ο θρυλικός Jim Valvano. Ο «Jimmy V», άλλοτε προπονητής του North Carolina State, επρόκειτο να τιμηθεί με τοβραβείο Arthur Ashe για ανθρωπιστική προσφορά. Το ημερολόγιο δείχνει 3 Μαρτίου 1993. 9 μήνες πριν, ο Valvano είχε διαγνωστεί με καρκίνο των οστών. Λίγο αργότερα, έμαθε ότι είχε κάνει μεταστάσεις σε όλο του το σώμα. Η διάγνωση λέει «terminal». Ο Jimmy V δεν είχε πολύ ακόμα χρόνο. Εκείνο το βράδυ, λοιπόν, θα έκανε κάθε στιγμή να μετρήσει.
Πίσω στο 1983. Το Πανεπιστήμιο του Houston διαθέτει μια από τις εντυπωσιακότερες φουρνιές που γνώρισε ποτέ το κολεγιακό μπάσκετ. Με μελλοντικούς Hall of Famers, όπως ο Hakeem Olajuwon και ο Clyde Drexler, οι «Phi Slama Jama» παρέσυραν τους πάντες στο διάβα τους και έφτασαν με χαρακτηριστική άνεση μέχρι τον τελικό, όπου θα αντιμετώπιζαν το State του Valvano. Ο πάντα χαμογελαστός τεχνικός της «Wolfpack», ερωτηθείς πριν τον τελικό αν η ομάδα του μπορεί να κερδίσει το Houston, απάντησε «Είμαστε οι μόνοι που μπορούμε να το κάνουμε». Μια μέρα σαν κι αυτή, λοιπόν, στις 4 Απριλίου του 1983, στο Pit της Albuquerque, συγκρούστηκαν δύο ολότελα διαφορετικές φιλοσοφίες: μια ομάδα γεμάτη superstars, με έφεση στο γρήγορο, επιθετικό παιχνίδι και ανάγκη για θέαμα και μια ομάδα-μηχανή, ήρεμη, βασισμένη στην τακτική και ντοπαρισμένη από τον τίτλο του απόλυτου αουτσάιντερ. 44 δευτερόλεπτα πριν τη λήξη και με το φωτεινό πίνακα του σκορ να δείχνει52-52, οι παίκτες του State είχαν τη μπάλα. Εκείνη την εποχή, κάθε ομάδα είχε 45 ολόκληρα δευτερόλεπτα για να επιτεθεί, κι έτσι η Wolfpack αποφάσισε να κρατήσει την μπάλα και να κάνει το τελευταίο σουτ με τη λήξη, ώστε στη χειρότερη των περιπτώσεων το ματς να οδηγηθεί σε παράταση.
Σκορπισμένοι στις 4 γωνίες του παρκέ, οι παίκτες του Valvano αλλάζουν την μπάλα υπό την πίεση των αντιπάλων, του κόσμου και του άγχους. Όταν τα δευτερόλεπτα στο ρολόι πέφτουν κάτω από τα 10, είναι πια η ώρα κάποιος να πάρει την ευθύνη. Ο πρώτος σκόρερ της ομάδας, Dereck Whittenburg, δοκιμάζει ένα σουτ-προσευχή από τα 10 σχεδόν μέτρα. Η μπάλα δε βρίσκει καν στεφάνι, όμως ο Lorenzo Charles την πιάνει σαν δώρο εξ ουρανού στον αέρα και την καρφώνει με δύναμη στο καλάθι του Houston. Η κόρνα της γραμματείας ακούγεται και βρίσκει τους παίκτες του State ένα κουβάρι γύρω από τον Charles, με τον Valvano να τρέχει αλλόφρων πάνω-κάτω στο παρκέ, ψάχνοντας κάποιον να αγκαλιάσει. Μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις του κολεγιακού αθλητισμού, έχει πια περάσει στην Ιστορία.
Ξανά στα βραβεία ESPY, η ώρα έφτασε και ο Dick Vitale προλογίζει τον αδελφικό του φίλο, Jim Valvano. Ο θρυλικός Jimmy V ανεβαίνει με τη βοήθεια του φίλου του στη σκηνή και στέκεται μπροστά στο μικρόφωνο. Αυτό που ακολουθεί, είναι βιβλική ιστορία σε επανάληψη. Σε μια ανεπανάληπτη ομιλία, ο εμφανώς καταβεβλημένος Valvano, ως άλλος Μωυσής, προσφέρει χαμογελαστός στο κοινό που τον αποθεώνει με δάκρυα στα μάτια αυτό που μπορεί να περιγραφεί μόνο ως τα λόγια αγάπης και ελπίδας του Θεού αυτού του κόσμου.
«Είναι τεράστια τιμή για μένα να αναφέρεται το όνομά μου στην ίδια ανάσα με τον Arthur Ashe. Δεν έχω προετοιμάσει κάτι για την ομιλία μου, για αυτό να ξέρετε ότι θα μιλήσω περισσότερο από κάθε άλλον απόψε. Έτσι πάει. Ο χρόνος είναι πια πολύτιμος για μένα. Δεν ξέρω πόσος μου απομένει και έχω κάποια πράγματα που θέλω να πω. Ελπίζω στο τέλος να φανούν σημαντικά και σε άλλους ανθρώπους», ξεκινάει ο Valvano. Στο ακροατήριο δεν δυσανασχετεί κανείς. Ο τύπος στη σκηνή απέχει βήματα από το τέλος, όμως στέκεται εκεί πάνω γελώντας, χειρονομώντας, διδάσκοντας. Ο Valvano συνεχίζει, και αρθρώνει τα λόγια με τα οποία θα τον θυμούνται οι άνθρωποι για πάντα: «Για μένα, τρία είναι τα πράγματα που πρέπει να κάνεις κάθε μέρα στη ζωή. Νούμερο ένα είναι το γέλιο. Πρέπει να γελάς κάθε μέρα. Δύο, η σκέψη. Πρέπει να δίνεις λίγο χρόνο στον εαυτό σου κάθε μέρα και να σκέφτεσαι. Τρία, να κάνεις τα αισθήματά σου δάκρυα. Ας είναι και δάκρυα χαράς. Αλλά σκεφτείτε το: αν γελάς, σκέφτεσαι και δακρύζεις, αυτή είναι μια γεμάτη μέρα. Μια φοβερή μέρα. Κάν’ το αυτό 7 μέρες την εβδομάδα, και έχεις κάτι ιδιαίτερο».
Καθώς ο Valvano συνεχίζει, αναφερόμενος στη χαρά που του έδινε η δουλειά του στο μπάσκετ και τη δύναμη και αγάπη που παίρνει καθημερινά από τη γυναίκα και τις τρεις του κόρες, το λαμπάκι στην κάμερα απέναντί του αναβοσβήνει, δείχνοντάς του ότι ο χρόνος που έχει στη διάθεσή του να μιλήσει τελειώνει. Ο Jimmy V δεν μπορεί παρά να βάλει τα γέλια. «Το φως στην οθόνη εκεί αναβοσβήνει, λες και με νοιάζει, έτσι; Έχω όγκους σε όλο μου το σώμα, και θα με νοιάζει ένας τύπος στο βάθος που μου λέει ότι έχω άλλα 30 δευτερόλεπτα», λέει γελώντας. Αμέσως μετά, ανακοινώνει την ίδρυση του Jimmy V Foundation for Cancer Research, ενός ερευνητικού ιδρύματος για την καταπολέμηση του καρκίνου που έχει προσφέρει μέχρι σήμερα περισσότερα από 130 εκατομμύρια δολάρια στον αγώνα κατά της αρρώστιας. «500.000 άνθρωποι θα πεθάνουν φέτος από καρκίνο. Χρειάζομαι τη βοήθειά σας. Χρειαζόμαστε χρήματα για έρευνα. Δε θα μπορέσει να σώσει τη ζωή μου, αλλά ίσως καταφέρει να σώσει τη ζωή των παιδιών μου. Ίσως σώσει κάποιον αγαπημένο σας. Θέλω να πιστεύω ότι θα παλέψω μέχρι τέλους και θα είμαι πάλι εδώ του χρόνου για να δώσω αυτό το βραβείο στον επόμενο».
Τα γέλια στο ακροατήριο έχουν πια γίνει δάκρυα. Όχι όμως δάκρυα λύπης. Η ατμόσφαιρα δεν είναι στενάχωρη. Είναι μια γιορτή, είναι δάκρυα που τιμούν το μεγαλείο και την ζωή ενός υπέροχου ανθρώπου. Και όταν έρχεται η ώρα για το φινάλε, ο Valvano κλείνει με αυτά τα λόγια: «Ξέρω, πρέπει να πηγαίνω, θέλω μόνο να πω κάτι. Ο καρκίνος μπορεί να πάρει το σώμα μου. Όμως δεν μπορεί να αγγίξει τις σκέψεις μου, δεν μπορεί να αγγίξει την καρδιά μου και δεν μπορεί να αγγίξει την ψυχή μου. Και αυτά τα τρία θα τα έχω μαζί μου για πάντα. Σας ευχαριστώ και ο Θεός να σας ευλογεί». Ο μεγάλος Jimmy V κατεβαίνει από τη σκηνή μέσα σε μια θύελλα από χειροκροτήματα. Χαμογελάει ακόμα και τώρα. Η οικογένειά του τον αγκαλιάζει.
Λιγότερο από 2 μήνες αργότερα, ο Jim Valvano έχασε τη μάχη. Αφήνοντας πίσω του μόνο αγάπη, θάφτηκε στο κοιμητήριο του Oakwood. Αν ο κόσμος μας δεν είχε χώρο για τη θλίψη, πριν μερικές μέρες, στις 10 Μαρτίου, θα γιόρταζε τα 72 του χρόνια.
Για το κλείσιμο, τα παιχνίδια που παίζει καμιά φορά η μοίρα. Ο ήρωας του τελικού του ’83, Lorenzo Charles, η αγκαλιά που μέσα της έσβησε εκείνο το ασυνάρτητο τρέξιμο χαράς του Jimmy V, σκοτώθηκε τον Ιούνιο του 2011 σε τροχαίο. Ήταν 47 ετών, όπως και ο Valvano την ημέρα που έφυγε. Ο τάφος του βρίσκεται κι αυτός στο Oakwood, λίγα μόνο μέτρα μακριά από εκείνον του Valvano. Οι δυο τους έχουν πια όλη την αιωνιότητα να λένε ιστορίες για το θαύμα της Wolfpack του ’83, τότε που αγκαλιασμένοι έκοβαν τα διχτάκια στο Pit της Albuquerque.
*Για εκείνους που θέλουν να μάθουν περισσότερα για τη ζωή του Jimmy V και το έπος της Wolfpack, υπάρχει το συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ «Survive and Advance» που προβλήθηκε από το ESPN το 2013. Αναζητήστε το, δεν μπορώ να τονίσω αρκετά πόσο πολύ αξίζει τον κόπο.
