Η περίοδος της πανδημίας λόγω του COVID-19 έχει προκαλέσει στο χώρο του αθλητισμού αρκετές διαφοροποιήσεις και οι συμμετέχοντες καλούνται να προσαρμοστούν σε νέα δεδομένα. Μια σχετικά νέα όσο και ιδιαίτερη συνθήκη αποτελεί η απουσία των θεατών. Τα γήπεδα παραμένουν κλειστά, οι αγώνες διεξάγονται σε άδειες κερκίδες και το περιβάλλον του γηπέδου δείχνει «ασυνήθιστο».
Πόσο εύκολο είναι να συνηθίσουν οι αθλητές και πόσο τελικά μπορεί να επιδρά στην απόδοση των ομάδων;
Η έδρα μιας ομάδας, το «δικό μας» γήπεδο, πέραν του χώρου, περιλαμβάνει και τους φιλάθλους-οπαδούς κάθε ομάδας. Η απουσία τους σε πρώτη φάση, δείχνει να «αποδυναμώνει» την έδρα, αφαιρώντας το όποιο πλεονέκτημα προσδίδει η παρουσία τους. Λόγω της παρουσίας του κόσμου, οι αθλητές ενθαρρύνονται και μπορούν να λάβουν ώθηση για περισσότερη προσπάθεια και ενεργοποίηση. Αντίθετα, οι «φιλοξενούμενοι» βιώνουν την πίεση της παρουσίας του κόσμου ως ανασταλτικό παράγοντα για την προσωπική τους απόδοση, καθιστώντας τους ενίοτε παθητικούς και «επηρεασμένους».
Παράδειγμα ειδικής συνθήκης: οι οπαδοί θα σιωπήσουν όταν η δική τους ομάδα προετοιμάζεται για ένα πέναλτι, επιτρέποντάς στον ποδοσφαιριστή τους να συγκεντρωθεί χωρίς απόσπαση προσοχής. Αλλά για τον αντίπαλο, η συνθήκη θα είναι διαφορετική…..
Οι αντιδράσεις του κόσμου αποτελούν θετική αίσθηση ανατροφοδότησης, η γηπεδούχος ομάδα καταβάλλει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη προσπάθεια, αναζητώντας περισσότερες θετικές αντιδράσεις. Ο ίδιος μηχανισμός λειτουργεί και για την φιλοξενούμενη ομάδα, ακριβώς αντίστροφα. Ανεξάρτητα από το πόσο έμπειρος ή σίγουρος είναι ένας αθλητής, έχοντας ένα πλήθος ανθρώπων να φωνάζει εναντίον του, είναι εύκολο να χάσει τη συγκέντρωσή του.
Οι εγκέφαλοί μας εκπαιδεύονται για να αναζητούν ευχαρίστηση ή ανταμοιβές και να αποφεύγουν την ταλαιπωρία και τον πόνο. Έτσι, ακόμη και οι αθλητές που δεν αφήνουν συνειδητά τους οπαδούς να τους ενοχλούν θα επηρεαστούν με κάποιο τρόπο. Η απόδοσή τους θα μειωθεί φυσιολογικά, επενεργώντας στα επίπεδα προσπάθειάς τους.
Το κοινό του γηπεδούχου μπορεί επίσης να ενεργήσει ως περισπασμός. Οι φιλοξενούμενοι θα χάσουν την εστίαση μόνο για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου, είναι αρκετό…..
Σε προσωπικό επίπεδο, το κοινό σε «βοηθά» να ξεπεράσεις λάθη μέσα στον αγώνα ή και να μείνεις σ’ αυτά, αν είσαι ο «αντίπαλος». Επίσης, ορισμένες ομάδες ή και ορισμένοι ποδοσφαιριστές απολαμβάνουν τον ρόλο του «αντιπάλου» και βρίσκουν κίνητρα στην αρνητική ατμόσφαιρα. Όταν οι θεατές απουσιάζουν, θα λείψει και ο έξτρα παρακινητικός παράγοντας.
Συνοψίζοντας, οι θεατές είναι για τους αθλητές η ώθηση για παραπάνω προσπάθεια, η ορμή με την οποία διεκδικούν τη νίκη, η αυταπάρνηση που θα δείξουν κυνηγώντας το σκορ. Ίσως και η τελευταία πρόταση να αιτιολογεί γιατί στο ποδόσφαιρο βλέπουμε πλέον σκορ στους αγώνες με μεγάλες διαφορές γκολ. Λείπει ο παράγοντας που θα βάλει «φρένο» στην πτώση της απόδοσης και θα δείξει τη σημασία που έχει για κάποιους το να προσπαθείς…….
Γιάννης Ζαρώτης
Ψυχολόγος-Αθλητικός Ψυχολόγος
www.psychology.org.gr
