Γενικά
Ο οπίσθιος χιαστός σύνδεσμος (ΟΧΣ) είναι ένας από τους πιο σημαντικούς για την σταθερότητα του γόνατος σύνδεσμος. Συγκεκριμένα, αναχαιτίζει την οπίσθια ολίσθηση της κνήμης σε σχέση με το μηρό. Η ρήξη του ΟΧΣ συμβαίνει όταν μια κάκωση στο γόνατο τείνει να παρεκτοπίσει την κνήμη προς τα πίσω με δύναμη μεγαλύτερη από αυτή που μπορεί να απορροφήσει ο ΟΧΣ. Αυτό συμβαίνει συχνά σε αθλητικές κακώσεις καθώς και σε τροχαία και άλλα ατυχήματα. Ο μηχανισμός κάκωσης είναι συνήθως η άμεση πλήξη της κνήμης προς τα πίσω με το γόνατο λυγισμένο. Ταυτόχρονα με την ρήξη του ΟΧΣ έχουμε στις περισσότερες περιπτώσεις και άλλες συνδεσμικές βλάβες, ενώ μπορεί επίσης να έχουμε και συνοδές βλάβες των μηνίσκων ή του αρθρικού χόνδρου.
Κλινική εικόνα – Διάγνωση
Η ρήξη του ΟΧΣ συνοδεύεται συνήθως από πόνο και αίμαρθρο (συλλογή αίματος στην άρθρωση του γόνατος). Εάν συνυπάρχει ρήξη μηνίσκου ή οστεοχόνδρινη βλάβη μπορεί να υπάρχει και εμπλοκή του γόνατος (αδυναμία πλήρους έκτασης ή κάμψης του γόνατος). Στην περίπτωση της μεμονωμένης ρήξης του ΠΧΣ και μετά την πάροδο κάποιων εβδομάδων ο ασθενής μπορεί να μην έχει ενοχλήματα στις καθημερινές δραστηριότητες. Εάν υπάρχει ολική ρήξη όμως, είναι δυνατό να εμφανίζεται αίσθημα ανασφάλειας ή και επεισόδια αστάθειας του γόνατος.
Η διάγνωση της ρήξης του ΟΧΣ είναι κλινική και βασίζεται στον μηχανισμό της κάκωσης και την κλινική εξέταση. Η μαγνητική τομογραφία (εικόνα 2) επιβεβαιώνει την διάγνωση και αναδεικνύει τις συνοδές βλάβες για τον καλύτερο σχεδιασμό της θεραπείας.
Θεραπεία
Η θεραπεία της ρήξης του ΟΧΣ μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική και εξαρτάται κυρίως από τον βαθμό της ρήξης, το επίπεδο δραστηριότητας του ασθενούς και το εάν υπάρχουν συνοδές συνδεσμικές βλάβες.
Η ρήξη του ΟΧΣ (σε αντίθεση με την ρήξη του προσθίου χιαστού συνδέσμου) έχει την ικανότητα επούλωσης από τον οργανισμό και έτσι η συντηρητική θεραπεία έχει σημαντική θέση στην αποκατάσταση αυτού του τραυματισμού. Η συντηρητική θεραπεία έχει θέση στις μεμονωμένες ρήξεις του ΟΧΣ, χωρίς επεισόδια αστάθειας και στις μερικές ρήξεις του ΟΧΣ. Στην περίπτωση αυτή τοποθετείται λειτουργικός νάρθηκας γόνατος, που κρατά την κνήμη σε θέση ανάταξης και έτσι αποφορτίζει τον ΟΧΣ. Ταυτόχρονα, δίνεται ειδικό πρόγραμμα αποκατάστασης που έχει ως στόχο την αποκατάσταση του εύρους κίνησης και την μυϊκή ενδυνάμωση χωρίς όμως να επιβαρύνεται η διαδικασία της επούλωσης. Ο χρόνος επανόδου σε αθλητικές δραστηριότητες μετά από συντηρητική θεραπεία είναι περίπου 4 μήνες.
Για τις περιπτώσεις που η ρήξη του ΟΧΣ συνοδεύεται από άλλες συνδεσμικές βλάβες (συνηθέστερα του προσθίου χιαστού συνδέσμου, εικόνα 3 και της οπίσθιας έξω γωνίας) τότε είναι η απαραίτητη η ταυτόχρονη αποκατάσταση όλων των συνδέσμων του γόνατος για την εξασφάλιση της σταθερότητας του γόνατος. Η συνδεσμοπλαστική του ΟΧΣ γίνεται με αρθροσκόπηση και για την ανακατασκευή του συνδέσμου μπορεί να χρησιμοποιηθεί αυτομόσχευμα ή αλλομόσχευμα (εικόνα 4), ανάλογα με την διαθεσιμότητα και τις ταυτόχρονες επεμβάσεις που θα γίνουν. Ο συνολικός χρόνος επανόδου στις αθλητικές δραστηριότητες μετά από συνδεσμοπλαστική ΟΧΣ είναι περίπου 9 μήνες.
