Στράτος Κουκουλεκίδης: Ο άνθρωπος των τριών ηπείρων

578

Ενα διαρκές ταξίδι και συναντήσεις με άλλους πολιτισμούς. Το διαβατήριό του γράφει προπονητής μπάσκετ αλλά και γητευτής τίτλων. Οι εμπειρίες που αποκόμισε είναι μοναδικές, όπως και η εξιστόρησή του στο gazzetta.gr

Η καριέρα στο εξωτερικό, αρχικά, έμοιαζε με αναγκαστική επιλογή. Οι επαγγελματικές συνθήκες στην Ελλάδα βρίσκονται σε φθίνουσα πορεία εδώ και μια 12ετία, η ασυνέπεια αποτελεί μόνιμο συνοδοιπόρο του ελληνικού μπάσκετ, ενώ ο ίδιος ουδέποτε θέλησε να κάνει εκπτώσεις στα πιστεύω του. Ως προορισμός, τα Σκόπια, δεν φαινόταν ιδανικός, αλλά εκείνη η συνεργασία με τη Στρούμιτσα είχε εκπληκτική εξέλιξη. Πέρα από την κατάκτηση του Πρωταθλήματος.

«Στα Σκόπια (το 2005) συνάντησα φιλικούς ανθρώπους. Αποκτήσαμε τόσο καλές σχέσεις σε σημείο να μου λένε να βάλω υποψηφιότητα για δήμαρχος. Τότε, δήμαρχος ήταν ο τωρινός πρόεδρος των Σκοπίων ο Ζόραν Ζάεφ ο οποίος είναι ένας καταπληκτικός άνθρωπος. Το επίπεδο του μπάσκετ ήταν καλό. Περίμενα να βρω άλλα πράγματα σε μια χώρα που μετρούσε 13 χρόνια από την απόσυρσής της από την πρώην ενωμένη Γιουγκοσλαβία. Οι παίκτες ήταν επαγγελματίες και παίζαμε σ’ ένα τεράστιο γήπεδο. Τότε το μπάτζετ της ομάδας ήταν περίπου στα 350-400 χιλιάδες ευρώ. Τα περισσότερα χρήματα προερχόντουσαν από χορηγίες. Η ομάδα έπαιζε μπροστά σε 1000-1500 άτομα κι όλα άλλαξαν από το καλοκαίρι. Τότε είχαμε πάρει μέρος σε τουρνουά που είχε γίνει στη Θεσσαλονίκη. Η ομάδα ήταν ανταγωνιστική κι αυτό προσέλκυσε πολύ κόσμο στο γήπεδο. Μετά, τουλάχιστον έξι χιλιάδες κόσμος ήταν σε κάθε αγώνα».

Η Στρούμιτσα είναι μια πόλη (περίπου) 40.000 κατοίκων. Κάποτε ο ελληνικός πληθυσμός ξεπερνούσε τους 150.000. Εργαζόμενος στα Σκόπια και λόγω των διαρκών διπλωματικών επεισοδίων με την Ελλάδα, στο πίσω μέρος του μυαλού κυριαρχούσε μια σκέψη. Ωστόσο… «Ουδέποτε αντιμετώπισα πρόβλημα. Για να μη σου πω ότι με πρόσεχαν σαν τα μάτια τους. Θυμάμαι, μια μέρα περπατούσα σ’ ένα πάρκο πηγαίνοντας προς το γήπεδο. Σιγοτραγουδούσα και με πλησίασε ένα γεροντάκι. Έμοιαζε φοβισμένος και με ρώτησε… ‘Έλληνας; Τι κάνεις εδώ;’ Ηλικιακά πλησίαζε τα 85 χρόνια. Το ζήτησα να τον κεράσω ένα καφέ στο κυλικείο του γηπέδου. Ήταν ο καρδιολόγος της περιοχής, ένας εκπληκτικός άνθρωπος που έφυγε από τη ζωή το 2010. Με είχε εντυπωσιάσει το τρόπος που με προσέγγισε, ο τρόπος έκφρασής του».

Το πολιτισμικό σοκ στην Κίνα

Για εκατομμύρια Έλληνες, ένα ταξίδι στην Άπω Ανατολή στοιχειοθετεί όνειρο ζωής. Για τον «παγκόσμιο» Στράτο Κουκουλεκίδη επρόκειτο για ένα στοίχημα το οποίο εξελίχθηκε σε απόλαυση. Το 2013 ανέλαβε την τεχνική ηγεσία της Σιτσουάν με την οποία επίσης κατέκτησε το Πρωτάθλημα. Στην Κίνα, είδε μια άλλη ζωή.

«Είναι άλλος κόσμος. Η Κίνα δεν έχει καμία σχέση με την Ευρώπη. Σε επίπεδο συνηθειών, τρόπου ζωής, διατροφής, επικοινωνίας, συγκοινωνιών… τα πάντα. Όπου κι αν γυρίσεις το βλέμμα σου βλέπεις μιλιούνια ανθρώπους. Όταν πήγα έπαθα πολιτισμικό σοκ. Για να φθάσω από το αεροπλάνο στο αεροδρόμιο χρειάστηκα 20 λεπτά, άλλο τόσο για να πάρω το μετρό και περίπου τρεις ώρες για να πάω στη συνοικία της ομάδας (σ. σ. Chgenhdu) στην οποία κατοικούν οκτώ εκατομμύρια άνθρωποι. Για την ακρίβεια εγώ ήμουν στην περιοχή Wem Giang όπου εδρεύει η ομάδα. Είναι μια εργατική περιοχή, αλλά πολύ όμορφη. Γενικά η περιφέρεια της Σιτσουάν της οποίας ο πληθυσμός υπερβαίνει τα 180.000.000 ανθρώπους είναι χτισμένη πάνω σε τέσσερις λίμνες», θυμήθηκε.

Πριν επιβιβαστεί στο αεροπλάνο, είχε συγκεντρώσει πληροφορίες σχετικά με το περιβάλλον εργασίας, αλλά δεν θα μπορούσε να φανταστεί αυτό που συνάντησε.  «Η ομάδα έμενε σ’ ένα ξενοδοχείο το οποίο ανήκε στον πρόεδρο. Το ξενοδοχείο δεν διέφερε καθόλου από τις μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες που βλέπουμε στα τουριστικά φυλλάδια. Με εστιατόρια, γήπεδα μπάσκετ, κλειστά γυμναστήρια, ενώ εκεί στεγάζονται και τα γραφεία της εταιρίας τους. Οι παίκτες έμεναν σε ευρύχωρα μπανγκαλόους. Εγώ δικαιούμουν δύο σπίτια. Ένα στο συγκεκριμένο ξενοδοχείο κι σ’ ένα ακόμη σε ένα άλλο πεντάστερο ξενοδοχείο το οποίο επίσης ανήκε στον πρόεδρο της ομάδας. Το δεύτερο σπίτι ήταν για να φιλοξενείται η οικογένειά μου όταν ερχόταν στην Κίνα. Για να πάω από το σπίτι μου στο γήπεδο ουσιαστικά περνούσα κάτω από μια καταπακτή».

«Φέρε μου τον Big Sofo»

Ο Στράτος Κουκουλεκίδης δεν γνώριζε δύο πράγματα. Καταρχάς, ότι ο ιδιοκτήτης της ομάδας ήταν φιλέλληνας και δεύτερον, το πάθος του για τους Έλληνες παίκτες της Εθνικής ομάδας στη Σαϊτάμα. Το μπάτζετ της ομάδας ήταν στα 16 εκατομμύρια δολάρια.

«Ήταν ξετρελαμένος. Η καψούρα του ήταν ο Σοφοκλής Σχορτσανίτης. Βασικά μου είχε πει ότι ήθελε τον Σοφοκλή και τους Διαμαντίδη, Σπανούλη. Του είχα εξηγήσει ότι τουλάχιστον τους δύο τελευταίους ήταν αδύνατο να τους αποκτήσουμε, θυμάμαι όμως ότι μου είχε πει ‘θα σου δώσω εγώ επιταγές κι ας βάλουν αυτοί τα νούμερα’. Τελικώς, κάναμε προσπάθεια να πάρουμε τον Σοφοκλή αλλά αυτός προτίμησε τη Μακάμπι Τελ Αβίβ».

Διαπίστωσε τη διαφορετικότητα της Κίνας όταν έμαθε για τα τεστ στα οποία υποβάλλονται οι αθλητές. Πρόκειται για εξετάσεις οι οποίες καθορίζουν το μέλλον ακόμη και επαγγελματιών αθλητών. «Θυμάμαι ότι είχε γίνει μια συνάντηση υπό τον επικεφαλής του Πρωταθλήματος, τον Γιου Μινγκ. Ο διερμηνέας μου είχε πει να μην ασχοληθώ. Αυτά τα τεστ εφαρμόζονται από το 1956. Όλες οι ομάδες συγκεντρώνονται σ’ ένα μέρος και παίζουν μεταξύ τους, δέκα ημέρες πριν την έναρξη του Πρωταθλήματος. Προσωπικά είχα τις ενστάσεις μου διότι φοβήθηκα την καταπόνηση των αθλητών και συνολικά θεωρούσα ότι δεν είχαμε κάτι να κερδίσουμε. Βέβαια το εντυπωσιακό ήταν ότι οι αγώνες γίνονται στον 3ο όροφο ενός ουρανοξύστη όπου υπήρχαν τέσσερα κλειστά γήπεδα μπάσκετ.

Οι αθλητές χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Οι ψηλοί, όσοι δηλαδή είναι από 2.05μ. και πάνω επιχειρούν 32 σουτ περίπου από τα 4-5 μέτρα και πρέπει να ευστοχήσουν σε τουλάχιστον 21 προσπάθειες. Οι κοντοί σε διάστημα περίπου δύο λεπτών σουτάρουν 24 τρίποντα και οφείλουν να βάλουν τα 15. Για να φανταστείς το επίπεδο της τυπολατρίας τους, ένας αθλητή είχε 19/19 τρίποντα αλλά κόπηκε επειδή το πρωτόκολλο έλεγε ότι έπρεπε να σουτάρει 24! Επίσης πρέπει να ανταποκριθούν στα τεστ ταχύτητας και έκρηξης. Τρέχουν από τη μία sideline στην άλλη 17 φορές και πρέπει να ολοκληρώσουν αυτή την ενέργεια το αργότερο σε 51 δευτερόλεπτα. Αν κάνεις 55’’ κόβεσαι και χάνεις τη χρονιά. Κάποια στιγμή ο Γιάο Μινγκ προσπάθησε να τους πείσει να αλλάξουν το καταστατικό, παρά όμως το υψηλό επίπεδο υστεροφημίας του, δεν τα κατάφερε».

Οι Κινέζοι αφομοίωσαν κομμάτια του αμερικανικού μοντέλου τα οποία προσπάθησαν να τα εντάξουν στη δική τους κουλτούρα. «Οι παίκτες στην Κίνα δουλεύουν έντεκα μήνες τον χρόνο. Μπορεί το Πρωτάθλημα να χωρίζεται σε δύο τετράμηνα διαστήματα, αλλά οι ρυθμοί των προπονήσεων πάντα είναι έντονοι. Στο κλαμπ της ομάδας είναι σαν στρατιωτάκια. Βέβαια όταν λέμε κλαμπ, φαντάσου μια πολιτεία με γυμναστήρια, καφετέριες, εστιατόρια, τεχνητές λίμνες, απλά όλοι οι παίκτες οφείλουν να είναι στο κλαμπ το αργότερο στις 9:30 το βράδυ», θυμήθηκε. Κάποια πράγματα όμως είναι ιερά. Όπως για παράδειγμα, η ώρα του φαγητού.

«Το πρόγραμμα εφαρμόζεται με ευλάβεια. Στις 12 το μεσημέρι ό,τι κι αν γίνεται άπαντες σταματούν τη δουλειά τους για φαγητό. Ομοίως και στις έξι το απόγευμα. Ο κόσμος να χαλάσει, αυτοί δεν αλλάζουν. Γι’ αυτόν τον λόγο είχα προσαρμόσει αναλόγως τις προπονήσεις. Η πρωινή τελείωνε στις 11:30 και η απογευματινή στις 17:45. Μάλιστα, μια φορά ο μάνατζερ της ομάδας μου έκανε παρατήρηση επειδή είχε παρατείνει το διάστημα της προπόνησης. Αν πάλι επιχειρήσεις να μπει σε εστιατόριο στις 12 το μεσημέρι είναι πιθανό να μην σε εξυπηρετήσουν. Γι’ αυτό λένε ότι ο Κινέζος πάει στον πόλεμο με την κατσαρόλα του. Βέβαια τρώνε πολλά καυτερά. Βάζουν το νερό να βράζει στο καζάνι και ρίχνουν μέσα ό,τι μπορείς να φανταστείς».

Στις διατροφικές συνήθειες των Κινέζων δεν υπάρχουν δύο πράγματα. Το αλάτι και η ζάχαρη. «Γι’ αυτό είναι σαν οδοντογλυφίδες. Τρώνε ελαφριά. Δεν τρώνε αλάτι και ζάχαρη, δεν πίνουν αναψυκτικά, αλλά πίνουν πολύ τσάι. Εγώ έχασα 22 κιλά στο διάστημα παραμονής μου στην Κίνα. Μάλιστα είχαν εγκαταστήσει ένα μηχάνημα τσαγιού – όπως έχουμε το μηχάνημα του νερού – μέσα στο δωμάτιό μου. Εγώ ήμουν ο μόνος που δεν είχα ωράριο. Τρώνε πολύ ρύζι. Βασικά γεμίζουν με νερό το καζάνι και ρίχνουν μέσα ό,τι μπορείς να φανταστείς και κυρίως καυτερά».

«Οι Έλληνες δουλεύουμε περισσότερο»

Στο μυαλό του Στράτου Κουκουλεκίδη γκρεμίστηκε κι ένας μύθος. Αυτός που θέλει τους Κινέζους να εργάζονται περισσότερο απ’ όλους. «Νόμιζα ότι εμείς οι Έλληνες έχουμε τις περισσότερες γιορτές από κάθε άλλο λαό. Στην Κίνα κατάλαβα ότι αυτό δεν ισχύει. Κάθε τρεις ημέρες έχουν και μια γιορτή, μια ημιαργία. Κατάλαβα ότι οι Έλληνες δουλεύουμε πιο πολύ από τους Κινέζους. Απλά, αυτοί δεν έχουν τις Κυριακές. Ένα εξίσου εντυπωσιακό στοιχείο είναι η ιεροτελεστία πριν αρχίσουν τη δουλειά.

Είτε πρόκειται για τράπεζα, είτε για κατάσταση κινητής τηλεφωνίας, πριν αρχίσουν, όλοι οι υπάλληλοι είναι σε στοίχιση έξω από το κατάσταση και τους μιλάει ο διευθυντής. Αυτοί στέκονται προσοχή και τον ακούν. Δεν μπορώ να φανταστώ να γίνεται κάτι αντίστοιχο στην Ελλάδα».

Στην περιοχή που ζούσε, ο Κουκουλεκίδης ήταν ο μοναδικός λευκός. Ίσως και ο μοναδικός που δεν έφτυνε στον δρόμο. «Αυτή είναι η κακή συνήθεια των Κινέζων. Φτύνουν όπου να’ ναι. Όπου κι αν βρίσκονται δεν έχουν ενδοιασμό».

Η δεύτερη κακή συνήθειά τους είναι ότι δεν ακούν. Όταν για παράδειγμα ρωτήθηκε ο Στράτος Κουκουλεκίδης για την αγωνιστική φιλοσοφία που πρέπει να εφαρμόσουν οι ομάδες της Κίνας, τους μίλησε για το ευρωπαϊκό μπάσκετ. «Το μεγάλο λάθος τους επί του μπάσκετ είναι ότι προσπαθούν να υιοθετήσουν και να εφαρμόσουν το αμερικανικό μοντέλο κι ενώ αυτό είναι αδύνατο να συμβεί λόγω της σωματοδομής τους. Όταν είχε ζητηθεί η άποψή μου, τους είχα πει ότι μόνο αν αντιγράψουν το ευρωπαϊκό μοντέλο θα έχουν βελτίωση. Τους είπα ότι είναι αναγκαίο να προσλάβουν ευρωπαίους προπονητής αλλά λόγω του καταστατικού έχουν σχετικούς περιορισμούς».

«Η ιεροτελεστία πριν και μετά τους αγώνες»

Οι πολλές εκφάνσεις του βουδισμού και το μέγεθος της πίστης των Κινέζων σε αντικείμενα ήταν επίσης ένα από τα στοιχεία που εντυπωσίασαν τον Κουκουλεκίδη. «Πριν από κάθε αγώνα είχαμε μια ιεροτελεστία. Ξεκινούσαμε όλοι μαζί από το κλαμπ για να πάμε στο γήπεδο. Επειδή οι Κινέζοι πιστεύουν σε αντικείμενα, κάθε λίγο και λιγάκι σταματούσαν και προσεύχονταν μπροστά σ’ ένα αντικείμενο. Σε κάθε αγώνα, στις κερκίδες ήταν τουλάχιστον 10.000 φίλαθλοι. Τουλάχιστον 7.000 εισιτήρια ήταν προπωλημένα. Μετά από κάθε προπόνηση οι παίκτες έκαναν βελονισμό κι έβαζαν βεντούζες. Να φανταστείς ότι τα κορμιά τους ήταν κατάμαυρα από τις βεντούζες».

Ο ίδιος βέβαια ένιωθε προνομιούχος καθώς οι Κινέζοι τρέφουν απεριόριστο σεβασμό για την Ελλάδα. «Δεν είναι τυχαίο ότι η Κίνα είναι η μοναδική χώρα που μας αποκαλεί Σί-λα. «Σι» σημαίνει το ανώτατο και «Λα» είναι ο ιερός μήνας τους ο Φεβρουάριος. Εγώ εργάστηκα στην Κίνα τη χρονιά του φιδιού. Στην Κίνα ευδοκιμεί επίσης και ο μαζικός αθλητισμός. Σχεδόν κάθε μέρα, χιλιάδες κόσμος μαζευόταν σ’ ένα κεντρικό σημείο και χόρευαν υπό τις οδηγίες ενός γυμναστή για τουλάχιστον τρεις ώρες.

Ο ίδιος είχε τρομακτικές παροχές, αλλά ήθελε περισσότερος ελευθερίες. «Βάσει συμβολαίου δικαιούμουν προσωπικό οδηγό και διερμηνέα επί 24ωρου βάσης. Από την πρώτη εβδομάδα τους ζήτησαν να με αφήσουν ήσυχο. Προτιμούσα να δίνω ένα ευρώ και να πηγαίνω με τρίκυκλο στην πόλη. Πέρα από τα χρήματα του συμβολαίου, κάθε εβδομάδα που έδιναν και 700 ευρώ για τα προσωπικά μου έξοδα. Κάθε Παρασκευή μάζευα όλη την εβδομάδα και τους έκανα το τραπέζι, τους έκανα δώρα και γενικότερα προσπάθησα να τους μεταδώσω τη δική μας κουλτούρα».

Έτσι εξηγούνται τα εκατομμύρια Κινέζων ανά τον κόσμο

Ένα πράγμα ζήλευαν οι Κινέζοι στον Στράτο Κουκουλεκίδη και το διαπίστωσε, όταν ρωτήθηκε για την οικογένειά του. «Η μόνιμη στεναχώρια τους είναι ότι κάθε οικογένεια δικαιούται να έχει έως ένα παιδί για ευνόητους λόγους. Κι όταν τους έλεγα ότι εγώ έχω δύο, δαγκωνόντουσαν. Γι’ αυτό βλέπεις πολλούς Κινέζους να εργάζονται στην Ευρώπη. Είναι αδήλωτα παιδιά, τα οποία δουλεύουν σε εργοστάσια από 5 χρονών. Για την ακρίβεια, από τα 5 έως τα 10 είναι στην πρώτη ύλη. Από 10 έως τα 14 στην παραγωγή, 14-18 στη συσκευασία και μετά τα βγάζουν εκτός Κίνας και επιδοτούνται από το Κράτος. Στόχος τους είναι να κατακτήσουν τον κόσμο και θα έλεγα ότι το έχουν καταφέρει σε πολύ μεγάλο βαθμό».

Ο πρόεδρος, τα παλάτια και η αναρχία

Η Τυνησία συμπεριλαμβάνεται στους τουριστικούς προορισμούς του Έλληνα. Ο Στράτος Κουκουλεκίδης βρέθηκε στην αφρικανική χώρα πριν από περίπου 1½ χρόνο, αναλαμβάνοντας την τεχνική ηγεσία της Ράντες. «Η Τυνησία ήταν εντελώς διαφορετικός προορισμός. Συνάντησα καλοκάγαθους ανθρώπους, φιλόξενους σε εκνευριστικό βαθμό σε σημείο να σε πνίγουν με τη δεκτικότητά τους. Μπορούν να σου δώσουν να φας από το πιάτο τους, δεν έχουν ταμπού. Το μειονέκτημά τους είναι η οδική συμπεριφορά τους. Στους δρόμους επικρατεί η απόλυτη αναρχία. Δεν υπάρχουν κώδικες και οδηγούν σαν τρελοί. Στην Τυνησία ήμουν με τον Δημήτρη Βαρβούνη ο οποίος με βοήθησε πολύ για να αφομοιώσει τη φιλοσοφία των Τυνήσιων».

Στην πραγματικότητα, περίμενε ότι θα συναντούσε πολύ χαμηλού επιπέδου μπάσκετ, αλλά διαψεύστηκε. «Το επίπεδο του μπάσκετ είναι υψηλότερο από αυτό που περίμενα. Το μειονέκτημα είναι η αξιοπιστία, η διαιτησία. Προσωπικά μου στέρησαν ένα Πρωτάθλημα. Οι παίκτες λειτουργούν ως επαγγελματίες. Με εξαίρεση τους Αμερικάνους που κάνουν ειδικά συμβόλαια, ο αρχηγός της ομάδας εισπράττει περί των 60.000 δολαρίων. Σαν χώρα είναι πάμφθηνη. Γενικά αποδέχονται και σέβονται την κουλτούρα σου, τα θρησκευτικά σου πιστεύω. Το ραμαζάνι τους είναι με τη λήξη του Πρωταθλήματος, οπότε δεν είχα αντιμετωπίσει προβλήματα».

Εκεί γνώρισε και τον Μρ Αντέλ, τον βαθύπλουτο ιδιοκτήτη της Ράντες. «Είναι ένας από τους μεγαλύτερους λαδέμπορους στην Ευρώπη. Θυμάμαι ότι είχε τρία εξοχικά παλάτια. Φέτος ήμουν ο επίτιμος καλεσμένους στον τελικό του Κυπέλλου ο οποίος έγινε μπροστά σε 10.000 φιλάθλους. Το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο της Τυνησίας είναι ότι κάθε πόλη έχει την ομάδα της και το Πρωτάθλημα είναι ανταγωνιστικό».

Η κουλτούρα των Τυνήσιων δεν διαφέρει πολύ από τη δική μας. «Βασικά λειτουργούν σε αργούς ρυθμούς. Είναι της άποψης ότι κάτι μπορεί να γίνει και την επόμενη μέρα. Δεν φημίζονται για τη συνέπειά τους. Διατροφικά έχουν εξαιρετικές γαστρονομικές συνήθειες και λατρεύουν τα καυτερά».

Πηγή: www.gazzeta.gr