Προπονητές έβγαιναν, βγαίνουν και θα βγαίνουν “με το τσουβάλι”. Άλλοι με επιθετική, άλλοι με αμυντική φιλοσοφία και τακτική, άλλοι με πολύ διάβασμα και μελέτη πάνω στο άθλημα, άλλοι απλώς ενισχύοντας το μεράκι τους για τη “σπυριάρα” με εμπειρίες και βιώματα θητεύοντας δίπλα σε παλιότερους. Οι πιο επιτυχημένοι όμως και αυτοί που έχουν κερδίσει μια ξεχωριστή σελίδα στο μεγάλο βιβλίο του παγκόσμιου μπάσκετ, δεν είχαν μόνο την ικανότητα να σχεδιάζουν εξαιρετικά στο πινακάκι τους, αλλά είχαν και το ταλέντο να ανυψώνουν το ηθικό της ομάδας τους και να εμπνέουν τους αθλητές παιρνόντας το μάξιμουμ ακόμα και στις πιο απαιτητικές και δύσκολες καταστάσεις. Ας δούμε λοιπόν φράσεις τεσσάρων μεγάλων προπονητών που κοσμούσαν και κοσμούν τα παρκέ με την παρουσία τους.
Ας ξεκινήσουμε με τον Dean Smith έναν από τους προπονητές “θρύλους” του αμερικάνικου κολλεγιακού πρωταθλήματος. Ο Smith ήταν προπονητής του πανεπιστημίου του North Carolina για 36 συνεχόμενες χρονιές από το 1961 μέχρι και το 1997, οδήγησε την ομάδα σε 2 πρωταθλήματα σε 11 εμφανίσεις σε final four, ενώ κατέκτησε και το χρυσό μετάλλιο στην Ολυμπιάδα του Μόντρεαλ το 1976 κοουτσάροντας τις ΗΠΑ. Από τα χέρια του πέρασαν ονόματα που μετέπειτα έκαναν τεράστια καριέρα στο NBA όπως ο James Worthy, ο Sam Perkins αλλά και ο Michael Jordan και όλοι τόνιζαν πως ο Smith τους μάθαινε όχι μόνο πώς να κερδίζουν έναν αγώνα μπάσκετ αλλά και πώς να “κερδίζουν” στη ζωή. “Ένα λιοντάρι ποτέ δε βρυχάται αφού σκοτώσει το θήραμά του” έλεγε ο Smith στους παίκτες του μέτα από τις νίκες, ενώ αναφορικά με τα λάθη έλεγε “ Τι να κάνεις με ένα λάθος; Να το αναγνωρίσεις, να το παραδεχτείς, να μάθεις απ’ αυτό και αμέσως να το ξεχάσεις”. Εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι αυτές η φράσεις αποκτούν αξία όχι μόνο στις τέσσερις γραμμές αλλά και έξω από αυτές.
Ο Patrick James Riley βρίσκεται σε ένα πολύ κλειστο κλαμπ προπονητών, ανάμεσα σε “ιερά τέρατα” όπως ο Don Nelson, ο Gregg Popovich και ο George Karl, που έχουν περάσει τις 1000 νίκες στην καριέρα τους, και με 5 κατακτήσεις του βαρύτιμου τροπαίου(εν ονόματι Walter A. Brown μέχρι το 1984 και Larry O’Brien από κεί κι έπειτα), 4 με τους LA Lakers και 1 με τους Miami Heat, συγκαταλέγεται αναμφίβολα στους καλύτερους που έχουν προπονήσει στην άλλη μεριά του Ατλαντικού. Πάντα ωθούσε τους παίκτες του στη σκληρή δουλειά και στην προπόνηση, και μιας και ο ίδιος υπήρέτησε το άθλημα και ως παίκτης γνώριζε από την καλή και από την ανάποδη την ψυχολογία του μπασκετμπολίστα. Υπέρμαχος της ομαδικής δουλείας και της συνεργασίας επισήμαινε πως, “ Μια χαρισματική ομάδα μπορεί να φτάσει ψηλά μόνο όταν αποφασίσει να συνδυάσει την ανιδιοτέλεια με το θάρρος, την προσπάθεια και την εμπιστοσύνη” .Με φράσεις σαν κι αυτή μπόρεσε να χτίσει τη δυναστία του στους LA Lakers, κάνοντας μπασκετικές διάνοιες όπως ο Magic Johnson, ο Kareem Abdul-Jabbar, ο James Worthy και Byron Scott να βάλουν το συμφέρον της ομάδας πάνω από το δικό τους, ενώ κάτι παρόμοιο πέτυχε και το 2006 με τους Heat, με τη “φαρέτρα” του coach Riley να είναι γεμάτη με παίχτες όπως ο Dwyane Wade, ο Shaquille O’Neal, ο Gary Payton και αρκετοί ακόμη.
Ένας προπονητής που έδινε μεγάλη βάση στη συμπεριφορά και στο χαρακτήτα των παικτών του τοόσο εντός όσο και εκτός γηπέδου, ήταν ο John Wooden. Πρόκειται για έναν από τους πιο προοδευτικούς και επιτυχημένους προπονητές όχι μόνο της εποχής αλλά και της ιστορίας, κάτι που αποδεικνύουν και οι αριθμοί. Ο “ Μάγος του Westwood” όπως ήταν το παρατσούκλι του, κατόρθωσε να κερδίσει τον τίτλο του
NCAA 10 φορές με το κολλέγιο του UCLA στην θητεία του σε αυτό που κράτησε 27 χρόνια, από το 1948 ως το 1975. Αγαπήθηκε από τους παίκτες του όσο λίγοι και τους τόνιζε συνεχώς τη σημασία της σωστής διάπλασης του χαρακτήρα. Στα πλαίσια αυτής του της προσέγγισης δημιούργησε την “Πυραμίδα της επιτυχίας” στη βάση της οποίας βρίσκονται έννοιες όπως εργατικότητα, η αφοσιώση, η φιλία και η συνεργασία, με το μεγαλείο του ανταγωνισμού να βρίσκεται στην κορυφή καθώς όπως πίστετυε μέσα από τον ανταγωισμό και την επιμονή στις λεπτομέρειες έρχεται η επιτυχία. “Είναι οι πιο μικρές λεπτομέρειες που είναι ζωτικής σημασίας και μπορούν να οδηγήσουν σε μεγάλα πράγματα “ έλεγε ο Wooden, με τους Kareem Abdul–Jabbar και Bill Walton μεταξύ άλλων, να ακολουθούν ως Ευαγγέλιο τις σοφιστείες του μεγάλου “μάγου”, και σε συνδυασμό με το ασύγκριτο ταλέντο τους να βρίσκονται στο πάνθεον αθλήματος.
Ο τελευταίος αυτής της λίστας έχει κατακτήσει πέρα από την Αμερική, τον κόσμο ολόκληρο. Με 3 χρυσά μετάλλια ως πρώτος προπονητής των ΗΠΑ σε Ολυμπιακούς Αγώνες, 2 χρυσά σε Παγκόσμια πρωταθλήματα και 4 τίτλους NCAA με τους μπλε διαβόλους του “Duke”, o Mike Krzyzewski παρουσιάζει ένα αξιοζήλευτο παλμαρέ. Ένας εκ των βασικών πυλώνων της προπονητικής του κουλτούρας, ανεξαρτήτως από το αν προπονεί τους πιτσιρικάδες του κολλεγίου ή το Lebron James τον Kobe Bryant και τον Carmelo Anthony στην εθνική ομάδα, είναι η ομαδικότητα και η συνεργασία. Για τον “Coach K” όπως τον φωνάζουνε (μιας και το πολωνικής καταγωγής επιθετό του είναι δεδομένο ότι ταλαιπωρεί), η ομαδικότητα είναι η ομορφιά αυτού του αθλήματος. Όπως λέει χαρακτηριστικά στις ομάδες του “Μια ομάδα μπάσκετ είναι σαν τα πέντε δάκτυλα ενός χεριού. Αν μπορέσουν και ενωθούν φτιάχνουν μια γροθιά. ‘Ετσι θέλω να παίζετε.”. Αυτές οι “γροθιές” λοιπόν που δημιουργεί ο Krzyzewski και εξοπλίζει με μπασκετική νοημοσύνη και πάθος, έχουν ρίξει κάμποσα νοκ άουτ και τον έχουν κάνει εξέχον μέλος τόσο του “Naismith Memorial Basketball Hall of Fame”, όσο και του “National Collegiate Basketball Hall of Fame”.
Χρειάζονται πολλά κιτάπια, βιβλία και χιλιάδες kilobytes πλέον για να χωρέσουν οι σκεψεις των μεγαλύτερων του είδους. Κάτι που γίνεται όμως κατανοητό ακόμα και μέσα από λίγες γραμμές, είναι ότι ο κάθε προπονητής διαλέγει τον τρόπο που ταιρείαζει σε αυτόν και στην ομάδα του και με σκληρή δουλεία και αφοσίωση μπορεί να φτάσει στην επιτυχία. Δεν είναι μία η συνταγή της επιτυχίας και τα μαγικά ραβδιά δεν έχουν ανακαλυφθεί ακόμα.
κείμενο του Θεόδωρου Παπαχρήστου
